Blue Monday

Zelf vind ik een dag als Blue Monday prima, ondanks dat het veelal commercieel wordt gebruikt. Er wordt in ieder geval landelijk en wereldwijd stilgestaan bij depressie en/of somberheid en samen met het delen van ervaringen zorgt dat hopelijk voor meer begrip voor mensen die met deze klachten en depressies worstelen. Maar nog belangrijker vind ik dat niet vergeten mag worden dat het voor mensen die daarmee worstelen morgen ook weer ‘blue tuesday is’. En daarna ‘blue wednesday’ en ga zo maar door. Het blijft belangrijk om deze problematiek bespreekbaar te maken aangezien psychische klachten, waaronder depressie en somberheid, in Nederland doodsoorzaak nummer 3 is. Onder jongeren is het zelfs doodsoorzaak nummer 1 in ons land. (MIND)

Ik ben nu ongeveer mijn halve leven depressief en merk dat ik nog steeds tegen veel onbegrip aanloop wanneer ik mensen vertel over mijn depressie. Opmerkingen als: “Iedereen heeft wel eens een slechte dag”, “je moet gewoon wat meer de natuur in, lekker wandelen”, “het is een kwestie van positief denken”, “je hebt een huis en eten en drinken, geen recht om depressief te zijn” of “maar je ziet er niet depressief uit, je bent altijd zo vrolijk” komen met enige regelmaat voorbij. Inmiddels weet ik dat het grotendeels onwetendheid is – en gelukkig maar – maar pijn doet het soms wel. Als je mij in de tijd voordat ik zelf depressief was had gevraagd hoe het is om depressief te zijn, dan had ik geantwoord dat het me heel zwaar en moeilijk leek. Ik had alleen echt nooit kunnen indenken dat het dít zou zijn. Zo zwart, zo leeg, tegelijkertijd zo vol van alles, zo uitzichtloos. Niet de energie hebben om iets te doen maar tegelijkertijd niet de rust om niets te doen. Het gevoel dat ik te veel ruimte inneem en alleen maar tot last ben. Een constant schuldgevoel dat ik niet goed genoeg ben voor de mensen om me heen; geen goede dochter, geen goede zus, geen goede vriendin, geen goede cliënt.

Naast de continue worsteling in mijn hoofd heb ik een periode gehad dat zelfs de op het oog standaard en ‘simpele’ dagelijkse dingen niet lukten. Het lukte niet om te douchen, mijn haren te wassen, tanden te poetsen of zelfs maar uit bed te komen. Ik had geen energie en kon mensen niet uitleggen hoe dat was. Als ik wakker werd en op de rand van mijn bed zat nadat ik kleding had aangetrokken (wat soms al een hele prestatie was) was alle energie die ik had alweer op en ging ik maar liggen. Ik merkte dat mensen in die periode probeerden te helpen door ‘tips’ te geven maar ik kon daar niets mee. Terugkijkend op die periode waren de tips gewoon ‘te groot’, te veel, te ingewikkeld. “Je moet wel goed voor jezelf zorgen”, “je moet jezelf wel verzorgen” en “goed en gezond eten”. Het lukte niet en dat maakte dat ik me nog slechter voelde, want ‘ik kan zelfs dát niet’.

Door de jaren heen heb ik een aantal praktische tips verzameld die ik in die periode graag had willen hebben. Ik deel ze hieronder, wie weet heeft iemand er ooit iets aan:

• Mondspoeling
  Zet een fles mondspoeling in je badkamer of naast je bed met een (wegwerp)beker. Wanneer tandenpoetsen niet lukt kun je je mond even spoelen met mondspoeling.
  
• Zorg voor een vuilnisemmer of zak in de ruimte
  Lukt het niet of nauwelijks om je woon- of slaapkamer uit te komen? Zorg dat er altijd een vuilniszak dichtbij jouw zit- of ligplek staat. Zo kun je dingen als zakdoekjes, verpakkingen van eten of drinken of andere rommel direct weggooien en voorkom je hopelijk dat de rommel opstapelt.
  
• Maaltijden op voorraad
  Koken kan soms (te) veel energie kosten. In principe denk ik zelf altijd; zolang je maar iets eet, wat dat ook is, iets is beter dan niets. Het vervelende is alleen dat snelle suikers ook van invloed kunnen zijn op ons brein, waardoor je je misschien nóg vermoeider voelt. Als je een dag hebt waarop je iets meer energie hebt, dan kan het handig zijn om wat grotere porties te koken. Zo heb ik bijvoorbeeld altijd porties soep in mijn diepvries, maar je kunt ook denken aan simpele pasta’s. Ook zijn wraps handig om in huis te hebben. Een paar plakken beleg en waar mogelijk wat sla of komkommer en je hebt al iets van een simpele maaltijd die nog enigszins voedzaam is.
  
• Wegwerpwashandjes
  Douchen wanneer je somber en/of depressief bent kan heel moeilijk zijn, vaak zelfs zo moeilijk dat je het om welke reden dan ook niet lukt. Met wegwerpwashandjes kun je op een gemakkelijkere manier ervoor zorgen dat je je misschien toch iets frisser en schoner voelt en wanneer je klaar bent kunnen deze gewoon in de vuilniszak die toch al in je kamer staat!
  
• Droogshampoo
  Net als bij ‘douchen’ hierboven hoort ook het haren wassen. Ik weet nog dat ik regelmatig hoorde hoe vet mijn haren waren. Ik schaamde me dan maar wassen lukte niet. Droogshampoo kan daarvoor een oplossing zijn.
  

• Dubbele hoeslakens
  Ook het verschonen van mijn bed was regelmatig iets dat niet lukte. Het voelde als een mega grote taak en ik had de energie er niet voor. Veel later hoorde ik de tip om dubbele hoeslakens om je matras te doen op het moment dat je net iets meer energie hebt. Zo kun je op een later moment, wanneer het niet lukt om je hele bed te verschonen, de bovenste hoes eraf trekken en ligt er al een schone onder!
  
• Frisse lucht
  Naar buiten gaan is voor bijna iedereen goed, maar kan voor mensen met een depressie iets zijn dat niet lukt. Dat is niet erg. Je zou kunnen proberen om het raam in je kamer/woning heel even open te zetten, misschien alleen op een kier. Zo komt er toch wat frisse lucht binnen en hoef je zelf niet naar buiten als dat niet lukt.

En misschien wel het belangrijkste dat ik had willen horen: als alle bovenstaande dingen niet lukken die dag betekent dat niet dat je gefaald hebt. Je bent niet stom of dom of waardeloos. Het betekent dat je die dag alle energie die je had nodig hebt gehad om ‘gewoon’ de dag door te komen. En dat is al veel meer dan voldoende!

Als ik bovenstaande dingen met iemand deelde die zelf niet depressief was, kreeg ik nog best vaak “maar dat is niet voldoende, niet goed genoeg, niet gezond genoeg” als reactie. Daar ben ik altijd heel simpel in: mondspoeling is beter dan niet poetsen en niets doen, iets eten is beter dan niets eten en iets doen is ‘beter’ dan niets doen. Wanneer het mij lukte om mijn mond en gebit te spoelen met mondspoeling, voelde dat een klein beetje als iets dat gelukt was. En dát kan een groot verschil maken voor iemand die worstelt met depressie en somberheid.

– Veronique

Klik hier voor een PDF document met bovenstaande tips